Rano hrišćanstvo

Hrišćanstvo nije bilo uvek onakvo kakvim ga danas poznajemo. Prvi vek hrišćanske ere počinje sa rođenjem Isusa Hrista u Vitlijemu. Po Novom Zavetu, crkva Hristova je osnovana pedeset dana od vaskrsenja Hristovog, kada se Sveti Duh izlio na Hristove učenike (praznik Duhovi), i sada ćemo videti šta se dešavalo posle.

Prvi vek

U prvom veku naše ere je živeo Isus Hristos ali i njegovi učenici – apostoli. Oni su putovali po Rimskom carstvu i propovedali Hristovo učenje i gotovo svi su stradali za veru. Tokom prvog veka je napisan Novi Zavet i osnovane su prve hrišćanske zajednice u Maloj Aziji i Grčkoj. Takođe, Rim postaje jedan od važnijih centara.

U početku se hrišćanstvo širilo po gradovima, a tek kasnije po selima. Ljudi koji su prilazili novoj veri su bili pripadnici, kako bi rekli danas, „srednje klase“. Hrišćanstvo je tada bilo jedna grupacija unutar judaizma koja se vrlo brzo odvojila od njega i postala vera za sve narode, a ne samo za Jevreje. Na čelu neke hrišćanske lokalne zajednice se nalazio episkop.

Drugi vek

Drugi vek je obeležen širenjem hrišćanstva, ali i njegovim progonom od strane Rimskog carstva pošto ono nije bilo priznata religija u ovoj imperiji. Hrišćani, za razliku od lokalnog paganskog stanovništva, nisu hteli da iskazuju slavu Rimskim carevima na način kao da su bogovi i stoga su došli u sukob sa rimskim zakonima.

U ovom veku dolazi i do pojave lažnih učenja o Isusu. Krajem prvog i početkom drugog veka pojavljuju se lažni spisi o Hristu (apokrifni spisi) koji su u crkvene krugove uneli mnoge fantastične priče. Jeres koja se pojavila tada je i gnosticizam. Gnosticizam je učenje koje je tvrdilo da ljudi mogu da zadobiju spasenje sticanjem tajnog znanja o Bogu i svetu, a ne samo verom ili delima. Protiv ovakvih učenja ustali su hrišćani koji su branili istinu vere – apologeti.

Treći vek

U prvoj polovini trećeg veka nije bilo progona hrišćana u Rimskom carstvu. To se menja kada car Decije dolazi na vlast i kreće sprovodi sveopšte gonjenje hrišćana 250. godine. Sa još većom žestinom ih goni njegov naslednik na rimskom prestolu, car Valerijan 257. godine. Ova dva velika progona nisu imala uticaj na broj hrišćana čiji je broj porastao na 10% stanovništva imperije.

Hrišćani su u III veku nastojali da što jasnije objasne u šta veruju i da odgovore na razne rasprave i zabune koje su se pojavljivale unutar crkve. U ovom periodu deluje Origen koji pokušava da poveže veru sa filozofijom i da odbrani hrišćanstvo od kritika. Pojavljuju se i prva tumačenja Biblije, kao i rasprave ko je Isus i kakav je njegov odnos sa Bogom Ocem.

Pobeda hrišćanstva

Početkom IV veka dolazi do novog gonjenja hrišćana. Car Dioklecijan donosi zakone protiv hrišćana 303. i 304. godine i najduži spisak postradalih za veru je iz ovog perioda. Posle Dioklecijanovog silaska sa prestola došlo je do borbe za vlast. Dvojica careva, Konstatin i Maksencije su se sukobili kod Milvijskog mosta 312. godine i prvi je odneo pobedu. Po legendi, Konstantinu se pred bitku ukazao krst sa rečima „ovim pobeđuj“. Car Konstantin je zaslužan za Milanski edikt iz 313. godine kojim je hrišćanima dozvoljeno da slobodno ispovedaju svoju veru. Dvanaest godina kasnije sazvan je Prvi vaseljenski sabor u Nikeji.