Kako je knez Lazar izmirio crkve?
Na današnji dan pre 635. godina se odigrala čuvena Kosovska bitka o kojoj ste dobro upoznati i zato je idealna prilika da baš na Vidovdan pričamo o jednom poduhvatu u kome je glavnu ulogu odigrao kosovski junak – knez Lazar Hrebeljanović.
Kao što znate Dušan je krunisan za cara 1346. godine. Da bi najveći vojskovođa među Nemanjićima bio uzdignut na najviši rang tome je moralo da prethodi podizanje srpskog verskog vođe (arhiepiskopa) na viši nivo pošto samo patrijarh može da kruniše cara! I tako je doskorašnji srpski arhiepiskop Joanikije postao patrijarh i krunisao je Dušana carskom krunom u gradu Skoplju.
Međutim, to se nije svima svidelo. Naime, „majka crkva“ carigradska patrijaršija nije bila zadovoljna ovom odlukom i njihov patrijarh je par godina kasnije odlučio da srpsku patrijaršiju isključi iz pravoslavlja (ekskomunicira). Od tada dve crkve nisu imale
nikakve odnose.
Vreme je prolazilo a samo su crkvene oblasti koje je još Dušan uzeo (oblast grada Sera) bili vraćeni carigradskoj patrijaršiji za vreme vlasti oblasnog gospodara despota Uglješe par godina pred njegovu pogibiju u Maričkoj bici 1371. godine.
Ali ubrzo na scenu stupa knez Lazar. Vođen ličnom pobožnošću a još više političkim interesima, pošto su Turci bili glavna pretnja, dolazi na ideju da izmiri dve crkve! Takođe su i monasi iz srpskog manastira Hilandara na Svetoj gori bili zagovornici jedinstva jer su trpeli zbog prekida komunikacije dve crkve. Knez Lazar, vladar srpske zemlje u slivu tri Morave i najveći autoritet među oblasnim gospodarima, je zajedno sa saborom i Svetogorcima odlučio da pošalje starca Isaiju i popa Nikodima u misiju u Carigrad da dogovore pomirenje.
U Vizantijskoj prestonici je brzo došlo da dogovora. Grci su pristali da priznaju Srbima patrijaršiju i da skinu ekskomunikaciju u zamenu za obećanje Srba da im neće više uzimati crkvene oblasti. Proglašenje izmirenja je obavljeno u gradu Prizrenu u proleće 1375. godine nad grobom cara Dušana u manastiru Sveti Arhangeli u prisustvu delegata iz Carigrada.
Pošto je upravo u ovo vreme preminuo srpski patrijarh Sava IV odlučeno je da se sazove sabor u oktobru 1375. godine koji će izabrati novog patrijarha. Na ovom saboru su učestvovali između ostalih i delegati iz Carigrada i na njemu je za srpskog patrijarha izabran Jefrem koji je, kao i svi pre njega, stolovao u Peći.
Svakako će knez Lazar uvek biti povezivan u prvom redu sa čuvenom Kosovskom bitkom ali treba se sećati i ove njegove epizode zbog toga što ima veliki značaj za Srpsku pravoslavnu crkvu. Izmirenjem dve crkve knez Lazar je postigao da srpskoj crkvi posle četvrt veka bude skinuto izopštenje iz pravoslavlja i da joj bude priznat rang patrijaršije od strane carigradske crkve.