Kako je došlo do podele na pravoslavce i katolike?

Hrišćanska crkva je nastala u I veku nove ere i to se desilo, po predanju Crkve, silaskom Svetog Duha na apostole Hristove. U narednom periodu ona je bila gonjena od strane rimskih vlasti sve do cara Konstantina koji je u IV veku dozvolio slobodno ispovedanje hrišćanske vere u Rimskom carstvu a pri kraju istog veka hrišćanstvo je postala jedina dozvoljena religija u ovoj velikoj državi. Još je bitno naglasiti da su vaseljenski sabori organizovali Hrišćansku crkvu.

Međutim neke razlike među hrišćanima su postojale još od IV veka kada je veliko Rimsko carstvo podeljeno na Zapadno i Istočno. Zapadnom carstvu je sedište bio Rim i nije još dugo potrajalo a Vizantiji (Istočnom rimskom carstvu) je sedište bio Carigrad. Rimski episkopi, pape, su smatrali da kao naslednici svetog Petra imaju pravo na vlast nad čitavom Hrišćanskom crkvom, dok su se carigradski patrijarsi tome oštro protivili i zastupali su stanovište da pet drevnih crkava, čije je sedište u gradovima: Rimu, Carigradu, Aleksandriji, Antiohiji i Jerusalimu, imaju istu vlast.

Postojale su i neke druge razlike. Naime, na Zapadu sveštenici nisu stupali u brak dok na Istoku jesu. Zapadnjaci su koristili beskvasni hleb a istočnjaci hleb sa kvasom. Prilikom pričesti na Zapadu se vinu dodavala voda dok na Istoku to nije bio slučaj. Postojale su još brojne razlike ali one nisu dovodile u pitanje jedinstvo Hrišćanske crkve.

Hrišćani veruju u sveto trojstvo: Oca, Sina i Svetog Duha i upravo je odnos između ova tri lica doveo do podele među hrišćanima. Naime tokom vaseljenskih sabora utvrđeno je u jednom delu Simbola vere, koji se i danas govori u crkvama, da Sveti Duh ishodi od Oca. Problem je nastao kada je Rimska crkva početkom XI veka dodala da Sveti Duh ishodi ne samo od Oca već i od Sina sa čime se nije složila Carigradska crkva.

Da bi se rešili nagomilani problemi između dve Crkve papa je poslao delegaciju u Carigrad koju je predvodio kardinal Humbert i koja je trebala da se sastane sa patrijarhom Mihailom Kerularijem. Pošto ih je patrijarh ostavio da čekaju kardinal Humbert je 16. jula 1054. godine na oltaru hrama Svete Sofije, sedištu carigradskog patrijarha, ostavio dokument o isključenju iz crkve (ekskomunikaciji) patrijarha Mihaila i njegovih pristalica. Razlozi za prokletstvo (anatemu) su bili: to što je iz Simbola vere „izbačeno“ da Sveti Duh ishodi i od Sina, to što su sveštenici mogli da stupe u brak i greške u liturgiji. Patrijarh Mihailo je takođe odgovorio izbacivanjem iz crkve svih koji su bili odgovorni za „incident“ u hramu Svete Sofije. Iako su bila više na ličnom nivou ova izopštenja su izazvala tektonske promene!

Bilo je pokušaja tokom postojanja Vizantije da se ova podela prevaziđe i najznačajniji je svakako Firentinski sabor u 15. veku malo pred pad Carigrada pod tursku vlast. Na njemu su vizantijski predstavnici prihvatili uniju ali su potom narod i sveštenstvo to odbili.

Iako je nesporno da su podele u njoj postojale od davnina svakako je događaj iz 1054. godine doveo do toga da se Hrišćanska crkva podeli na dva dela. Od ovog događaja nastala je podela na pravoslavce i katolike koja evo traje skoro čitav milenijum!