Borba protiv ikona
Po Starom Zavetu, Mojsije je dobio deset Božjih zapovesti na Sinajskoj gori. Druga Božja zapovest glasi: „Ne pravi sebi idola niti kakva lika; nemoj im se klanjati niti im služiti“. Ove reči su bile čest razlog napada na poštovaoce ikona u ranom srednjem veku, odnosno onaj ko ih poštovao smatran je idolopoklonikom!
Kako je sve počelo?
Hrišćanstvo je u prvim vekovima naše ere bilo proganjana religija i u tom periodu nije bilo likovnih predstava. Međutim, taj stav se polako menja od početka III veka naše ere kada počinju da se javljaju likovne predstave u katakombama. Poštovaoci ikona su smatrali da vernicima koji nisu pismeni bolje razumeju sliku nego reč. Početkom IV veka na saboru u Elviri su zabranjene slike ali se ipak broj mozaika, fresaka i ikona povećavao. Ljudi su kasnije počeli da se mole i klanjaju pred ikonama. Na borbu protiv ikona (ikonoborstvo) uticali su takođe i judaizam i islam.
Car Lav III
U Carigradu je bilo sedište vizatijskog cara i patrijarha. Carevi ikonoborci su imali želju da kontrolišu patrijarhe i čitavu crkvu. Carevi se nisu slagali sa predstavom Isusa Hrista na slikama. Veliki borac protiv ikona je bio car Lav III i on je 730. godine izdao edikt protiv ikona na koji su ustali i carigradski patrijarh i rimski papa. Zato što patrijarh German nije hteo da ga potpiše car ga je smenio i postavio svog čoveka. Protivnik ikonoborstva, Jovan Damaskin, u svom delu „O izvorima vere“ brani ikone i govori da su one za vernike simboli.
Car Konstantin V i Prvi ikonoborački sabor
Posle Lava III na mesto cara dolazi njegov sin Konstatin V. Iako je njegov zet Artavazd uspeo da nakratko preotme vlast i bude u Carigradu, Konstantin V se pokazao potom kao najveći ikonoborac. Sazvao je Prvi ikonoborački sabor u Hijeriji (Carigrad) 754. godine koji je ponovio odluke sa sabora u Elviri. Interesantno je da ovom saboru nije prisustvovao nijedan patrijarh pa je prozvan bezglavi sabor! Ubrzo su krenuli progoni poštovalaca ikona u kojima su stradali Petar Stolpnik i Stefan Novi.
VII vaseljenski sabor
Jedno vreme ovo pitanje nije bilo toliko važno. To se promenilo 780. godine dolaskom na vlast desetogodišnjeg Konstantina VI čija majka Irina je bila veliki poštovalac ikona. Ona je 787. godine sazvala VII vaseljenski sabor u Nikeji gde je osuđeno ikonoborstvo. Irina je bila veoma sposobna žena i uspela je deset godina kasnije da postane i prva žena car u Vizantiji!
IX vek
Neko vreme su se strasti stišale po ovom pitanju da bi Lav V to promenio 815. godine i pokrenuo drugi talas ikonoborstva! Veoma brzo je sazvan Drugi ikonoborački sabor u crkvi Svete Sofije koji je odbacio odluke VII vaseljenskog sabora. Iako je Lav V ubijen, carevi ikonoborci su nastavili da vladaju, a čak su bili i progoni za vreme cara Teofila. Međutim, nakon Teofilove smrti njegova žena Teodora smenjuje velikog ikonoborca Jovana Gramatičara sa mesta carigradskog patrijarha. Potom, 843. godine Teodora saziva sabor na kome je osuđeno ikonoborstvo i gde je stavljena tačka na spor koji je opterećivao Vizantiju duže od veka. Tako je poštovanje ikona odnelo kanačnu pobedu!
