Kako su stari Grci osvajali more?

Grčka kolonizacija je trajala od VIII do VI veka pre nove ere i tokom tog perioda su stari Grci osnivali svoje naseobine (kolonije) van Grčke, najčešće na obalama Sredozemnog mora. Ona se odvijala u više pravaca i sada ćemo da saznamo kako!

Razlozi za kolonizaciju

Zašto je došlo do kolonizacije? Stari Grci su živeli u gradovima-državama (polisima) i dolazilo je do toga da naselja budu prenaseljena. Zbog takve situacije ne bi bilo dovoljno obradivih površina pa bi deo stanovništva, usled gladi, osnovao koloniju. Takođe, trgovina je jedan od okidača. Pošto Grčka nije bogata prirodnim resursima, Grci su osnivali kolonije na udaljenim prostorima koje bi bile posrednici u trgovini. Vredi napomenuti da se događalo da kada u polisu pobedi jedna partija, pristalice druge napuste grad. Naravno, bilo je primera da se iz avanturizma osniva kolonija.

Metropola

Grad koji osniva koloniju zove se metropola. Poznate metropole su Milet, Halkida sa Eubeje i Korint. Pre samog osnivanja Grci su se trudili da što više saznaju o teritoriji gde će kolonija biti osnovana. Vođa kolonista (oikist) je birao mesto gde će se ona nalaziti. Dešavalo se potom da same kolonije osnivaju kolonije.

Prema jugu

Početkom VIII veka pre nove ere Grci su živeli u današnjoj Grčkoj i na zapadnoj obali Male Azije. Nisu mogli da se šire ka istoku pošto je bilo jako Lidijsko kraljevstvo u Maloj Aziji. Kolonizacija ka jugu je bila ograničena na obalu severne Afrike. Najznačajnije kolonije su bile Naukratis u Egiptu i Kirena u Libiji. Pošto je faraon koristio grčke vojnike kao najamnike, a nije hteo da se mešaju sa domaćim stanovništvom, dao im je grad da se nasele. Tako je nastao Naukratis koji je potom postao veliko trgovačko središte. Kirena je na sasvim drugi način postala kolonija. Naime, proročište u Delfima je reklo jednoj delegaciji sa ostrva Tere da trebaju da osnuju koloniju u Libiji.

Prema zapadu

Grci su imali svoje kolonije u zapadnom delu Sredozemnog mora! Pored njih su ovde bili i Feničani čija je najveća kolonija bila čuvena Kartagina. Grke je najviše privlačila južna Italija i Sicilija i veliki broj naseobina je nikao ovde, te stoga ne čudi naziv „Velika Grčka“ koji se posle koristio za ove oblasti. Prva kolonija koja je osnovana bila je Kima u južnoj Italiji. Potom je Kima sama osnovala jednu koloniju koja je posle nosila ime Neapolis (današnji Napulj). Spartanci su osnovali Tarent na krajnjem jugu Italije. Sicilija je Grcima bila posebno zanimljiva možda zbog predanja da su nekada na ovom ostrvu živeli kiklopi. Pored brojnih grčkih i feničanskih kolonija treba izdvojiti Sirakuzu koju je osnovao Korint. Grci su takođe osnovali i naseobinu Masiliju (današnji Marsej u Francuskoj).

Prema severu

U periodu o kom pričamo i naseljavanje Halkidika je bila kolonizacija stoga vredi pomenuti i Potideju koja je ovde osnovana. Vizantion je osnovala Megara. Ova kolonija se nalazila na ulazu u Crno more na mestu današnjeg Istanbula a nekada Carigrada. Ni Crno more nije bilo pošteđeno naseobina. Od brojnih možemo izdvojiti Hersones na Krimu, te Sinopu i Trapezunt na maloazijskoj obali.