Sever protiv Juga

Istorija Sjedinjenih Američkih Država nije duga ali je puna zanimljivih perioda. Jedan od takvih je upravo građanski rat koji je vođen od 1861. do 1865. godine i koji je imao veliki uticaj na američki identitet. Inače, ovo je jedini građanski rat koji je vođen u ovoj velikoj zemlji.

Uzroci

Američki građanski rat nije izbio slučajno! Štaviše bolje je pitanje kako nije izbio ranije? Od nastanka Sjedinjenih Američkih Država primetne su brojne razlike između država koje su bile na jugu od onih na severu. Jedna od glavnih je robovlasništvo koje je negovano u južnim državama, a severne su bile uglavnom protiv njega. Pošto je izabran za predsednika Abraham Linkoln, koji je hteo da spreči širenje ropstva na nove teritorije, izbio je surovi građanski rat.

Početak sukoba

Krajem 1860. godine je država Južna Karolina izašla iz Unije. Nju je do početka februara 1861. godine pratilo još šest država: Florida, Džordžija, Alabama, Misisipi, Lujzijana i Teksas, te su sve one zajedno formirale Konfederaciju Američkih Država. Njihove jedinice su u aprilu napale tvrđavu Sampter u kojoj su bile snage Unije u Južnoj Karolini. To se smatra početkom građanskog rata. Predsednik Linkoln je odgovorio prikupljanjem jedinica i pomorskom blokadom juga. U maju mesecu Konfederaciji pristupaju i Severna Karolina, Tenesi, Arkanzas i što je najvažnije Virdžinija, pošto je njen glavni grad Ričmond postao sedište „Južnjaka“. Do prve velike bitke došlo je jula meseca kod Bul Rana u Virdžiniji gde je Konfederacija ostvarila pobedu i gde se videlo da će ovaj rat potrajati.

Bitka kod Antitama

Snage „Severnjaka“ su bile veće ali upornost „Južnjaka“ je obeležila početak rata. Naredne 1862. godine general Džordž Maklelan je sa snagama Unije krenuo da zauzme glavni grad Konfederacije. Međutim njemu se suprotstavio čuveni general Robert Li koji ga je porazio u bici za Ričmond i naterao u beg ka severu. To je ohrabrilo generala „Južnjaka“ koji je potom krenuo u invaziju na Merilend. Do velike bitke dolazi septembra meseca 1862. godine kod Antitama u kojoj je poginulo čak 23 000 vojnika i nakon koje je general Li morao da se povuče. Nekoliko dana posle ove velike bitke predsednik Linkoln je izdao preliminarnu proklamaciju o emancipaciji koja je nagovestila da će doći do oslobađanja robova sa teritorije „Južnjaka“. Mase robova crnaca su počele da pune borbene redove „Severnjaka“ nakon toga. Pošto je general Li ostao i dalje opasan protivnik naneo je značajan poraz Uniji kod Frederiksburga (Virdžinija) krajem 1862. godine. Iste godine u aprilu je i na zapadu bilo sukoba, došlo je do bitke kod Šiloa (Tenesi) gde je general Julisis Grant izvojevao pobedu Unije.

Bitka kod Getisburga

Iduća godina rata, 1863, je bila prelomna. Osokoljen poslednjom pobedom, general Li je krenuo na sever. U maju mesecu u bici kod Čanselorsvila (Virdžinija) porazio je snage Unije koje su bile brojnije i nakon toga upao je u Pensilvaniju. Do velike bitke dolazi jula meseca 1863. godine kod Getisburga u ovoj državi. Snage „Severnjaka“ koje su imale oko 90 000 ljudi nanele su poraz „Južnjacima“ kojih je bilo oko 75 000. Ukupno je bilo čak 40 000 žrtava! Ovaj veliki poraz Konfederacije je bio prekretnica rata. Sa druge strane, istog meseca je došlo do pada Viksburga (Misisipi) u severnjačke ruke.

Unija preuzima potpunu inicijativu

Početkom 1864. godine general Julisis Grant postaje glavnokomandujući kod „Severnjaka“. Usled poraza kod Getisburga bilo je samo pitanje vremena kada će Unija odneti potpunu pobedu. Borbe su se nastavile i obe strane su imale velike gubitke. Veliki udarac za Konfederaciju bilo je zauzimanje Atlante, prestolice Džordžije, u septembru 1864. godine od strane generala Vilijama Šermana.

Pad Ričmonda i kraj rata

Konfederacija je bila u katastrofalnom položaju početkom 1865. godine i čak je glavni grad Ričmond pao aprila meseca. Iako je delovalo da će rat i dalje biti vođen po zabačenim krajevima, 9. aprila 1865. godine general Li se predao generalu Grantu u zgradi suda u Apomatoksu u Virdžiniji. Ono što je bacilo senku na pobedu Unije jeste ubistvo novog-starog predsednika Linkolna od strane pristalica Konfederacije 14. aprila.

Posledice

U Američkom građanskom ratu je stradalo ukupno 530 hiljada ljudi! Amerika je u građanskom ratu imala veće žrtve nego što je stradalo Amerikanaca u oba svetska rata zajedno. Usled otkrića fotoaparata svi su mogli da vide grozote ovog rata na fotografijama. Direktna posledica rata je bilo ukidanje ropstva u južnim državama a glavna je ta da je dodatno osnaženo jedinstvo Sjedinjenih Američkih Država koje više neće imati većih problema sa separatizmom.